Savaşlar dünyası

german-foreign-policy.com

Yeni SIPRI sıralaması: Almanya'nın en büyük silah üreticileri 2023 yılında küresel ortalamadan çok daha hızlı büyüdü. Çin'e karşı Batı'nın Asyalı müttefikleri de hızlı silahlanma artışı gösteriyor.

3 Aralık 2024

BERLİN (german-foreign-policy.com haberi) - Almanya'nın en büyük silah üreticileri 2023 yılında küresel ortalamanın önemli ölçüde üzerinde hızlı bir büyüme kaydetti. Bu bulgu, Stockholm merkezli araştırma enstitüsü SIPRI [Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü -ç.n.] tarafından dün (Pazartesi) yayınlanan son dünyanın en büyük yüz savunma şirketi sıralamasından ortaya çıkıyor. Sadece dört Alman şirketi - Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl - SIPRI sıralamasında yer alabiliyor. Ancak bunun nedeni, Almanya'nın savunma sanayisinin, Mittelstand olarak bilinen küçük ve orta ölçekli işletmelerin ağırlıklı olduğu bir yapıya sahip olmasıdır. Bununla birlikte, en büyük dört Alman şirketi geçen yıl gelirlerini yüzde 7,5 oranında artırmayı başarırken, ilk yüz şirketin bir bütün olarak küresel büyümesi sadece yüzde 4,2 oldu. Özellikle Rheinmetall ve Diehl büyüme artışlarını büyük ölçüde Ukrayna savaşındaki tedarikçi rollerine borçlular. SIPRI sıralaması, ABD'nin en büyük silah üreticilerinin çok önde olduğunu ve 2023'te ilk yüz için kaydedilen toplam küresel satışların yaklaşık yarısına eşit büyüklükte gelir elde ettiklerini bir kez daha teyit etmektedir. Analiz aynı zamanda güçlü bir Türk silah endüstrisinin ortaya çıkışını ve Batı'nın Çin karşıtı ittifak içindeki Asyalı ortakları arasında güçlü bir büyüme eğilimi olduğunu ortaya koymaktadır. Güney Kore ve Japonya'daki silah üreticileri yeni rekorlar kırmaktadır.

En büyük 100 silah üreticisi

Dünyanın en büyük yüz silah üreticisi ve askeri hizmet şirketine ilişkin yeni SIPRI raporu, gelirlerdeki bir başka artışı teyit ediyor. Bu büyük oyuncuların ciroları 2023 yılında yüzde 4,2 artarak toplam gelirleri 632 milyar ABD dolarına (USD) ulaştı.[1] ABD şirketleri küresel tabloya hakim olmaya devam ediyor. Aslında en büyük beşi de dahil olmak üzere ilk yüz içinde 41 ABD şirketi bulunmaktadır. Bu şirketler 2023 yılında toplam 317 milyar ABD doları satış gerçekleştirmiştir. Bu rakam, sektördeki en büyük 100 şirketin toplam küresel gelirlerinin yüzde 50'sini oluşturuyor. İlk 100'de yer alan 27 Avrupalı savunma şirketi (133 milyar ABD doları) ve 23 Asya-Pasifik bölgesi şirketinin (136 milyar ABD doları) her biri toplam silah gelirlerinin yaklaşık yüzde 21'ini elde etti. Rusya (25,5 milyar ABD Doları) ve Orta Doğu'daki (19,6 milyar ABD Doları) en büyük silah üreticileri ise hâlâ bu ülkelerin çok gerisindedir. Bölgesel açıdan SIPRI, Ukrayna'daki savaş nedeniyle en güçlü büyümenin Rusya'da (yüzde 40), ikinci en güçlü büyümenin ise Gazze'deki savaş nedeniyle Orta Doğu'da (yüzde 18) gerçekleştiğini tespit etmiştir. Stockholm merkezli araştırmacılar, en düşük toplam büyümenin (yüzde 0,2) Avrupa'da olduğu tespitinde bulunmuşlardır, ancak bunun nedenleri geçicidir.

Almanya'nın silah patlaması

SIPRI, 2023 yılında Avrupalı silah üreticilerinin toplam gelirlerinde kaydedilen düşük büyümenin hiçbir şekilde askeri üretimin artırılması konusunda bir isteksizliğe işaret etmediğini açıkça belirtmektedir. Bir SIPRI uzmanı, Avrupa'nın savunma şirketlerinin 2023 yılında karmaşık siparişler üzerinde çalışmakla çok meşgul olduklarını belirtiyor. Alınan çok sayıda yeni sipariş henüz 2023 gelirleri tablosuna yansımadı.[2] Büyük sıçramanın önümüzdeki yıllarda olması beklenmelidir. Gerçekten de Avrupalı savunma şirketleri önümüzdeki yıllarda küresel ilk yüz içinde çok daha büyük bir rol oynayacak. Almanya'ya gelince, küresel ilk 100'de yer alan dört Alman savunma şirketinin gelirlerinin şimdiden patlama yaptığı görülüyor. 2023 yılında, çok daha yavaş seyreden Avrupa genelindeki trendin aksine, Alman silah şirketlerinin ortalama gelirleri yüzde 7,5 oranında artmıştır. Gelir artışı açısından en önde gelen şirket Diehl oldu. Küresel sıralamada sadece 83. sırada yer alan şirket, mühimmat ve IRIS-T hava savunma sistemlerine yönelik artan talep sayesinde satışlarını yüzde 30 oranında artırmayı başardı. Almanya'nın en büyük savunma sanayi şirketi Rheinmetall ise 26. sıraya yükselerek satışlarını yüzde 10 artırdı. İlk yüzdeki Alman şirketlerinin toplam gelirlerinin 10,7 milyar ABD doları ile nispeten düşük olması, Alman imalatında küçük ve orta ölçekli işletmelerin (Mittelstand) yaygın olmasından da kaynaklanmaktadır.

Gazze ve Suriye'deki Savaşlar

Rusya'da ve bir ölçüde Avrupa'da, özellikle de Almanya'da savunma şirketlerinin gelirlerindeki artışın arkasında Ukrayna'daki savaş yatıyor. Gazze savaşı söz konusu olduğunda, İsrail'in büyük saldırısı, küresel ilk yüz içinde yer alan üç İsrailli silah şirketinin işlerinde keskin bir artışa neden oldu. SIPRI'ye göre, Elbit Systems (27. sırada), Israel Aerospace Industries (34. sırada) ve Rafael'in (42. sırada) toplam gelirleri yüzde 15 artarak 13,6 milyar ABD dolarına ulaştı ki bu tüm zamanların rekorudur. Türk silah üreticilerinin büyümesi de çok dikkat çekicidir. SIPRI'nin 2020 yılı ilk 100 sıralamasında Türkiye sadece tek bir şirketle, yani Aselsan ile temsil edilirken, 2023 sıralamasında Aselsan'a (54. sırada) drone uzmanı Baykar (69. sırada) ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii'nin (TAI, 78. sırada) katılmasıyla üç şirket yer alıyor. SIPRI, 2022'ye göre yüzde 24'lük toplam büyümenin Türkiye'nin uzun vadede dış dünyadan tedarikçilerden askeri olarak bağımsız olma hedefini yansıttığına dikkat çekiyor. Bu da Ankara'nın özellikle Batı'ya karşı stratejik özerklik ve önemli bir bölgesel güç olma çabasına karşılık geliyor. Ankara bu yeni kavuşmuş olduğu gücü şu anda Suriye'yi işgal etmek için kullanmaktadır[3].

Çin'e karşı silahlanma

Son olarak, SIPRI istatistikleri Batı'nın Asya-Pasifik bölgesindeki en önemli müttefikleri arasında hızlı bir silahlanma olduğunu yansıtmaktadır. Bu şirketler öncelikle Çin'e karşı oluşturulan bir ittifakın parçasıdır. İlk 100'de yer alan dokuz Çinli şirketin gelirleri sadece yüzde 0,7 gibi küçük bir artışla 103 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Asya-Pasifik bölgesindeki silah üreticilerinin yüzde 5,7'lik gelir artışı büyük ölçüde iki ülkedeki iki şirkete bağlı: ilk 100'deki dört Güney Koreli şirket (yüzde 39 artış) ve beş Japon şirketi (yüzde 35 artış). Japonya'daki büyüme ise büyük ölçüde iç savunma harcamalarındaki büyük artıştan kaynaklandı. İki yıl önce Tokyo, Japonya'nın savaş sonrası tarihindeki en büyük silahlanma programını başlatırken, Koreli şirketlerin büyümesi, Avrupa'daki müşterilere yapılan tedarikler başta olmak üzere, güçlü bir şekilde ihracata dayanıyordu. Özellikle Polonya, artık Alman şirketlerinin ithalatına rakip olmaya başlayan Güney Kore silahlarını satın alıyor.[4] Hindistan'ın SIPRI sıralamasındaki üç silah şirketi de satışlarını yüzde 5,8'e varan oranlarda arttırdı. Tayvan'ın ilk 100'de sadece bir üreticisi var, NCSIST (47. sırada), ancak bu şirket, füze, insansız hava aracı ve radar sistemleri siparişlerine bağlı olarak gelirlerinde yüzde 27'lik büyük bir artış kaydetti.

Notlar

[1] Lorenzo Scarazzato, Nan Tian, Diego Lopes da Silva, Xiao Liang, Katarina Djokic: The SIPRI Top 100 Arms-Producing and Military Services Companies [SIPRI En Büyük 100 Silah Üreticisi ve Askeri Hizmet Şirketi], 2023. Solna, Aralık 2024.

[2] Dünyanın en büyük silah üreticilerinin gelirleri savaşlar ve bölgesel gerilimler nedeniyle artıyor. sipri.org 02.12.2024.

[3] Ayrıca bkz: Daralan Avrupa Merkezci Perspektif ve Erdoğan Berlin'de.

[4] Ayrıca bkz: Doğu Asya'da Blok İnşası (II).

kaynak: https://www.german-foreign-policy.com/en/news/detail/9782
çeviri: Dünya Yanarken